Czarnorzecko-Strzyżowski Park Krajobrazowy

Czarnorzecko-Strzyżowski Park Krajobrazowy utworzony został w 1993 r. na terenie 10 gmin: Frysztak, Niebylec, Strzyżów i Wiśniowa w powiecie strzyżowskim, Brzostek w powiecie dębickim, Jasienica Rosielna i Domaradz w powiecie brzozowskim, Korczyna i Wojaszówka w powiecie krośnieńskim oraz Wielopole Skrzyńskie w powiecie ropczycko-sędziszowskim. Całkowita powierzchnia Parku wynosi 25 654 ha, a jego Otuliny – 34 074 ha. Czarnorzecko-Strzyżowski Park Krajobrazowy chroni najcenniejsze pod względem przyrodniczym, krajobrazowym oraz kulturowym obszary Pogórza Strzyżowskiego i Pogórza Dynowskiego, rozdzielone doliną Wisłoka. Walory Pogórzy wynikają przede wszystkim z unikalnej budowy geologicznej (flisz karpacki), interesującej rzeźby terenu, występowania cennych zbiorowisk roślinnych, bogatej fauny oraz innych unikatowych cech środowiska przyrodniczego. Charakterystyczną cechą tego terenu jest wzajemne przenikanie się elementów górskich i niżowych. Piętro regla dolnego tworzy zespół żyznej buczyny karpackiej oraz zespół kwaśnej buczyny górskiej. Niewielką powierzchnię zajmują zbiorowiska zbliżone do boru mieszanego oraz zespół grądu w odmianie małopolskiej. W dolinach górnych odcinków potoków występują smugi łęgu podgórskiego oraz nadrzecznej olszyny górskiej. Z gatunków roślin chronionych występują tutaj m.in.: buławnik wielokwiatowy i mieczolistny, storczyk samczy, kukułka plamista i szerokolistna, widłak goździsty oraz pióropusznik strusi. Do najbardziej interesujących roślin górskich należą: śnieżyczka przebiśnieg, tojad dzióbaty, miesiącznica trwała i czosnek niedźwiedzi. W parku żyje wiele gatunków zwierząt rzadkich i chronionych m.in.: traszka karpacka, bocian czarny, orlik krzykliwy, wilk, wydra i ryś. Z owadów spotyka się tu chronionego chrząszcza jelonka rogacza, 26 gatunków biegaczy, 19 gatunków trzmieli oraz szereg rzadkich motyli podlegających ochronie, w tym: pazia żeglarza, pazia królowej i tęczowca. Niezwykle malowniczym elementem krajobrazu jest przełom Wisłoka, który przedzierając się przez ciągi poprzecznie usytuowanych do jej biegu najwyższych pasm obu Pogórzy, tworzy niezwykle interesujący odcinek przełomowy zwany „Bramą Frysztacką”. Równie interesujące są częste wychodnie skalne piaskowców uformowane przez erozję w formie ciekawych i malowniczych ostańców m.in. zgrupowań skałek objętych ochroną w rezerwacie geologicznym „Herby”.

[Informacje: rzeszow.rdos.gov.pl, http://www.strzyzow.krosno.lasy.gov.pl/, http://www.zielonepodkarpacie.pl/, oprac. Agnieszka Zielińska, zdjęcie: Tadeusz Poźniak].