Logo
Pogoda

18°C

  • sgps
  • e-puap
  • bip
  • Kontrast 1
  • Kontrast 2
  • Kontrast 3
  • Kontrast 4
Tłumacz

Tłumacz

STRZYŻÓW POGODA

Wysoka Strzyżowska

wydrukuj
Wysoka Strzyżowska

Na zdjęciu: Kościół parafialny pw. św. Józefa w Wysokiej Strzyżowskiej, fot. Rafał Godek

Wysoka Strzyżowska – wieś w gminie Strzyżów, położona w malowniczym, górzystym terenie, nad potokiem Kopytko, przy drogach powiatowych nr 1927R Węglówka – Wysoka Strzyżowska – Dobrzechów, nr 1928R Wysoka Strzyżowska – Gbiska – Strzyżów – Żarnowa, nr 1933R Wysoka Strzyżowska – Bonarówka – Żyznów, nr 1926R Kożuchów – Markuszowa – Oparówka – Wysoka Strzyżowska i nr 1937R Wysoka Strzyżowska – Brzeżanka – Strzyżów. Sąsiaduje z: Oparówką, Markuszową, Dobrzechowem, Gbiskami, Brzeżanką, Bonarówką oraz Węglówką, Pietruszą Wolą i Rzepnikiem (powiat krośnieński). Zajmuje powierzchnię 2385,05 ha i liczy 2099mieszkańców (2011 r.)[1]. Pierwszy człon nazwy miejscowości pochodzi od przymiotnika wysoki[2], używanego w odniesieniu do jej lokalizacji topograficznej. Drugi pojawił się dopiero w XVIII w. na określenie bliskiego położenia względem Strzyżowa. Po raz pierwszy nazwa miejscowości wymieniona została w przywileju Bolesława Wstydliwego z 1277 r. wśród dóbr nadanych cystersom koprzywnickim przez komesa Mikołaja Bogorię (Nicolaus de Bogoria). Jednak, jak wskazuje Z. Wdowiszewski[3], publikując oryginał tego dokumentu i porównując go z dotychczas znanym XV-wiecznym transumptem, wiele z wymienionych wśród rzekomych posiadłości klasztoru w 1277 r. stało się ich własnością lub zostało przez nich założone najwcześniej w XIV w. J. Długosz w Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis pisze, że cystersi na należących do nich niezaludnionych terenach, położonych na północ i południe od Dobrzechowa, założyli od podstaw, na tzw. „surowym korzeniu” (łac. et in cruda radice[4]) kilka wsi, w tym Wysszoką (albo Stodolyną Wolyą[5] – obecnie przysiółek Stodolina), Golczowską Wolyą[6] (współczesny przysiółek Golcówka) i Zeloncziną Wolyą[7] (od XVI w. Połomia, współcześnie przysiółek Michałówka), które wraz z niegdyś samodzielną osadą –Grodeczna[8], tworzą dziś miejscowość o nazwie Wysoka Strzyżowska. W XV w. wieś stała się głównym ośrodkiem dóbr klasztoru koprzywnickiego za sprawą przeniesienia w 1425 r. dworu opata Suchorabskiego z dotychczasowej jego siedziby w Dobrzechowie[9] do folwarku Golcówka. Do 1782 r.[10] miejscowość wchodziła w skład dóbr cystersów koprzywnickich, później po kasacie zakonów w cesarstwie Habsburgów przeszła na własność rządu austriackiego, a następnie w ręce Józefa Radziwiłła[11], w początkach XIX w. zaś Ignacego Skrzyńskiego[12]. Jednym z ostatnich właścicieli wsi był Władysław hr. Michałowski, który do 1912 r. prowadził tutaj gorzelnię przeniesioną później do Dobrzechowa[13].
Pod względem administracji kościelnej miejscowość najpierw podlegała parafii dobrzechowskiej
[14]. Początkiem XX w. myśl budowy kościoła w Wysokiej Strzyżowskiej poddał ks. Karol Józef Fischer[15] – ówczesny proboszcz w Dobrzechowie, który jako późniejszy sufragan przemyski 16 września 1923 r. konsekrował zbudowaną w ciągu 9 latw stylu neogotyckim, murowaną świątynię. Wcześniej kościół poświęcił ks. Wojciech Wnęk – proboszcz z Dobrzechowa (1919 r.), a kamień węgielny pod jego budowę – bp Józef Sebastian Pelczar (1908 r.). Pierwszym duszpasterzem parafii mianowany został ks. Walenty Szast, który duszpasterstwo w Wysokiej Strzyżowskiej objął w 1918 r. Parafia liczy obecnie 2108 wiernych[16] i obejmuje Wysoką Strzyżowską i Oparówkę.
Współcześnie w Wysokiej Strzyżowskiej funkcjonują m.in.: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Józefa (erygowana w 1918 r.) oraz Dom Zakonny Sióstr Michalitek, prowadzony przez Gminę Strzyżów: Zespół Szkół, który tworzą: Przedszkole Publiczne i Szkoła Podstawowa Nr 2 im. św. Stanisława Biskupa (od 1999 r. jako Zespół Szkół, w skład którego w latach 1999 – 2017 wchodziło również Gimnazjum Publiczne, nadanie imienia 1899 r.), prowadzona przez Stowarzyszenie Rozwoju Wysokiej Strzyżowskiej: Szkoła Podstawowa Nr 1 im. św. Jana Kantego (pierwsza szkoła w Wysokiej Strzyżowskiej powstała w 1859 r., nadanie imienia 1899 r.), dwa Koła Gospodyń Wiejskich (od 1932 r.), Ochotnicza Straż Pożarna Wysoka Dolna (od 1898 r.), Ochotnicza Straż Pożarna Wysoka Górna (od 1978 r.), Klub Sportowy „Granit” (od 1970 r., reaktywacja 1999 r.), Stowarzyszenie Mieszkańców Wysokiej Strzyżowskiej „Kopytko” (od 2012 r.), firma Produkcja i Sprzedaż Surówki Spirytusowej i Produkcja Lastriko Wacław Łyszczarz (od 1994 r.), oddział Spółdzielni Kółek Rolniczych w Strzyżowie z siedzibą w Godowej i in.
W Wysokiej Strzyżowskiej warto zobaczyć m.in.: zabytkowy kościół pw. św. Józefa wraz z jego bogatym wyposażeniem i wystrojem, w tym dekoracje snycerskie, chór muzyczny, obrazy w stylu późnego baroku i półkoliste okna witrażowe; liczne kapliczki, w tym kapliczkę ze słynącą łaskami drewnianą figurą Matki Bożej w przysiółku Stodolina i trójkondygnacyjną kapliczkę z 1886 r.; eksponaty w skansenie Folwark „Golcówka”, tj. m.in. meble ludowe, dawne maszyny rolnicze i przedmioty codziennego użytku, akcesoria militarne i in. Ciekawostki: Wysoka Strzyżowska jest miejscem urodzenia ks. biskupa Józefa Dąbrowskiego – biskupa pomocniczego katolickiej diecezji London w Kanadzie. Ks. J. Dąbrowski urodził się 17 lipca 1964 r. W 1991 r. uzyskał tytuł magistra w Papieskim Uniwersytecie św. Anzelma w Rzymie i w tym samym roku przyjął święcenia kapłańskie w Papieskim Sanktuarium Santa Maria ad Rupes we Włoszech. W 2013 r. został mianowany przełożonym Północnoamerykańskiej Wiceprowincji Zgromadzenia św. Michała Archanioła, a 31 stycznia 2015 r. biskupem pomocniczym diecezji London (Kanada) z nominacji papieża Franciszka. W prymicjach biskupich, które miały miejsce 20 września 2015 r. w kościele pw. św. Józefa w Wysokiej Strzyżowskiej, udział wzięła wspólnota parafialna, licznie zgromadzeni kapłani, siostry zakonne, rodzina księdza biskupa, a także przedstawiciele władz samorządowych oraz inni zaproszeni z tej okazji goście.

 

Przypisy

  1. ^ Na podstawie Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego, www.stat.gov.pl, [dostęp: 12.11.2016].
  2. ^ Por. A. Myszka, Słownik toponimów powiatu strzyżowskiego, Rzeszów 2006, s. 32.
  3. ^ Por. Z. Wdowiszewski, Ród Bogorjów w wiekach średnich, [w:] „Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie”, red. W. Semkowicz, t. IX, R. 1928–1929, Kraków 1930, s. 80–86.
  4. ^ Por. J. Długosz, Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis, Kraków MDCCCLXIV, t. III, s. 392–393.
  5. ^ Tamże, s. 389–390.
  6. ^ Tamże, s. 393.
  7. ^ Tamże.
  8. ^ Por. A. Myszka, dz. cyt., s. 14.
  9. ^ Por. K. Baczkowski, Osadnictwo regionu strzyżowskiego do r. 1450,[w:] Studia nad dziejami Strzyżowa i okolic, red. S. Cynarski, Rzeszów 1980, s. 80.
  10. ^ Por. A. Falniowska-Gradowska, Z dziejów wsi nad środkowym Wisłokiem w XVIII w., [w:] Studia nad dziejami Strzyżowa i okolic, red. S. Cynarski, Rzeszów 1980, s. 200.
  11. ^ Tamże, s. 201.
  12. ^ Por. T. Bieda, Strzyżów i okoliczne miasteczka pod zaborem austriackim 1772–1918, [w:] Studia nad dziejami Strzyżowa i okolic, red.S. Cynarski, Rzeszów 1980, s. 245.
  13. ^ Por. A. Lubelczyk, Ziemia Strzyżowska od wczesnego średniowiecza po połowę XVI wieku w świetle źródeł archeologicznych,[w:] „Strzyżowski Rocznik Muzealny, t. 1, Strzyżów 2015, s. 92.
  14. ^ Por. J. Długosz, dz. cyt., s. 389–394.
  15. ^ Por. Jubileuszowy Schematyzm Diecezji Rzeszowskiej, Rzeszów 2017, s. 1051–1052.
  16. ^ Tamże, s. 1052.