Pstrągowa Wola

Na zdjęciu: Filia w Pstrągowej Woli Domu Pomocy Społecznej w Babicy, fot. arch. Starostwa Powiatowego w Strzyżowie

Pstrągowa Wola – samodzielne sołectwo w gminie Czudec, stanowiące część Pstrągowej. Liczy 277 mieszkańców (2016 r.)^[1] i zajmuje obszar ok. 491,2 ha. Nie jest znana dokładna data powstania Pstrągowej Woli. Najstarszy znany zapis w brzmieniu Wolya Psthrągowa^[2] pochodzi z 1508 r. A. Myszka podaje, że pierwsza część nazwy wioski wywodzi się od nazwiska Pstrąg bądź została przejęta od sąsiadującej z nią Pstrągowej^[3]. Druga część nazwy wskazuje na to, iż była to osada podleśna, której zasadźcy w zamian za karczunek leśny zostali uwolnieni na pewien czas z danin^[4]. Pstrągowa Wola posiadała mniej więcej tych samych właścicieli, co sąsiadująca z nią Pstrągowa, Nowa Wieś i Czudec. Należała bowiem m.in. do Pawła Frysztackiego, rodzin Wasilewskich i Uznańskich. Pod względem obwodu szkolnego dzieci i młodzież z Pstrągowej Woli uczęszczały początkowo do Szkoły Podstawowej nr 1 w Pstrągowej Dolnej, od 1971 r. do Szkoły Podstawowej nr 3 w Pstrągowej Woli, zaś od 2001 r. do Szkoły Podstawowej w Nowej Wsi. W 1983 r. mieszkańcy podjęli decyzję o budowie punktu katechetycznego i kaplicy, której z czasem nadano miano kościoła. Nowo wybudowaną świątynię pw. Najświętszego Serca Jezusowego zgodnie z decyzją bp. ordynariusza diecezji przemyskiej Ignacego Tokarczuka od 1988 r.^[5]  obsługiwał proboszcz z Nowej Wsi. W 1989 r. kościół został poświęcony przez biskupa pomocniczego diecezji przemyskiej Bolesława Taborskiego, a w 1992 r.^[6]  teren Pstrągowej Woli formalnie przyłączono do Parafii Rzymskokatolickiej pw. Zwiastowania NMP w Nowej Wsi.
Współcześnie we wsi funkcjonują: prowadzona przez samorząd powiatowy w Strzyżowie filia Domu Pomocy Społecznej w Babicy (od 2004 r.), kościół filialny pw. Najświętszego Serca Jezusowego (od 1988 r.), Ochotnicza Straż Pożarna Pstrągowa Wola (od 1968 r., od 2010 r. jako poddział OSP Pstrągowa Dolna) i in. W Pstrągowej Woli warto zobaczyć m.in.: trzykondygnacyjną kapliczkę z 1906 r.; charakterystyczny krajobraz Pogórza z tradycyjnym zagospodarowaniem przestrzeni wiejskiej i in. Ciekawostki: Na granicy Pstrągowej Woli łączą się trzy powiaty: strzyżowski, rzeszowski i ropczycko-sędziszowski. Od północnego zachodu sołectwo graniczy z Wiśniową (gmina Iwierzyce, powiat ropczycko-sędziszowski), od północnego wschodu z Wolą Zgłobieńską (gmina Boguchwała, powiat rzeszowski), a od południowego zachodu z sołectwem Pstrągowa (gmina Czudec). Od wschodu zaś położony jest rezerwat „Wielki Las”, obejmujący ochroną jeden z cenniejszych pod względem przyrodniczym kompleks leśny żyznej buczyny karpackiej, porastającej wyższe partie Pogórza Dynowskiego. W obrębie rezerwatu spotkać można szereg rzadkich i chronionych roślin, w tym m.in. buławnika mieczolistnego znajdującego się na liście roślin zagrożonych w Polsce oraz gnieźnika leśnego, saprofita związanego z cienistymi lasami bukowymi. Z wielu cennych gatunków fauny występujących w rezerwacie wymienić z kolei można: dzięcioła czarnego, puszczyka uralskiego, sowę uszatą i przedstawiciela entomofauny – kozioroga bukowca^[7].