Baryczka
Na zdjęciu: Późnobarokowy dwór z XVIII w. w Baryczce, fot. Bartłomiej Bara
Baryczka – wieś w gminie Niebylec, położona na pagórkowatym terenie, nad potokiem Gwoźnica. Zajmuje powierzchnię 926,69 ha i liczy 1011 mieszkańców (2011 r.)[1]. Sąsiaduje z: Połomią, Gwoździanką, Małówką, Blizianką i Sołonką (powiat rzeszowski). Nazwa miejscowości utworzona została od nieistniejącego już wyrazu barycz, który stosowany był na oznaczenie błota, mokradeł[2]. Początkowo istniała jako Barycz, później – być może pod wpływem nieodległego sąsiedztwa z wsią o tej samej nazwie z obecnego powiatu brzozowskiego – forma ta uległa zdrobnieniu. Jak wynika z przekazów źródłowych, Baryczka istniała już w XV w. Potwierdza to wystawiony w 1447 r. dokument fundacyjny parafii dla sąsiedniej Połomi, w którym miejscowość wzmiankowana jest jako Baricz[3]. Współczesna nazwa wsi pojawia się dopiero w dokumencie z 1794 r.[4] Baryczka początkowo wchodziła w skład dóbr ziemskich należących do rodu Strzyżowskich, później wskutek licznych najazdów i wojen została podzielona pomiędzy wielu właścicieli. Przez kilka wieków Baryczka należała do parafii w Połomi. Zawiązany w Baryczce w 1979 r. Komitet Budowy Kościoła doprowadził do wybudowania w 1983 r. świątyni, poświęconej rok później przez sufragana przemyskiego ks. bpa Stefana Moskwę. Parafia liczy 993 wiernych[5].
Współcześnie we wsi funkcjonują m.in.: Parafia Rzymskokatolicka pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny (erygowana 25 czerwca 1983 r.), prowadzona przez Gminę Niebylec Szkoła Podstawowa im. ks. Bronisława Markiewicza (powstanie pierwszej szkoły w Baryczce datuje się na 1884 r., nadanie imienia - 17.05.2007 r.), Ochotnicza Straż Pożarna (od 1956 r.), Koło Gospodyń Wiejskich (od 1952 r.) i in. W Baryczce warto zobaczyć m.in.: późnobarokowy, parterowy dwór z II połowy XVIII w. wraz z pozostałościami po założeniu parkowym; kościół parafialny, krzyże przydrożne i kapliczki, w tym św. Jana Nepomucena i in. Ciekawostki: Na tle budynku dworskiego w Baryczce, na początku lat 80. XX w. nakręcono kilka scen do serialu telewizyjnego „Popielec”, zrealizowanego na podstawie powieści Włodzimierza Kłaczyńskiego pod tym samym tytułem. Przyjazd filmowców (samochody transportowe z niemieckimi oznaczeniami, aktorzy grający żołnierzy) spowodował niemałe poruszenie w całej wiosce, a wielu mieszkańców było przekonanych, że wybuchła kolejna wojna światowa.
Przypisy
- ^ Na podstawie Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego, www.stat.gov.pl, [dostęp: 10.09.2016].
- ^ Por. A. Myszka, Słownik toponimów powiatu strzyżowskiego, Rzeszów 2006, s. 8.
- ^ Por. A. Chuchla, Historia regionu niebyleckiego, [w:] „Rocznik Niebylecki”, t. 1, Niebylec 2013, s. 71.
- ^ Por. Nazwy miejscowe Polski: historia, pochodzenie, zmiany, red. K. Rymut, Kraków 1996, t. 1, s. 97 oraz: „Rocznik Niebylecki”, t. 1, Niebylec 2013, s. 71.
- ^ Por. Jubileuszowy Schematyzm Diecezji Rzeszowskiej 2016/2017, Rzeszów 2017, s. 221.