Pstrągówka

Na zdjęciu: Kapliczka Maryjna w Pstrągówce, fot. R. Godek

Pstrągówka – wieś położona w północno-zachodniej części gminy Wiśniowa nad potokiem o tej samej nazwie. Sąsiaduje z Szufnarową, Jaszczurową, Wiśniową, Cieszyną i Stępiną. Zajmuje powierzchnię 772,30 ha i liczy 568 mieszkańców (2011 r.)^[1]. Ks. W. Sarna nazwę wsi wywodzi od jej założyciela – Pstrąga^[2]. A. Myszka^[3] sugeruje, iż utworzono ją od nazwy powstałej wcześniej wsi Pstrągowa. Po raz pierwszy osada wzmiankowana jest w dokumencie z 1419 r.^[4] Na prawie magdeburskim lokowana została 4 października 1425 r. przez dziedzica Wiśniowej, Paszka Bogorię^[5], który sprzedał sołectwo Mikołajowi Wierzbie, a kmieciom na okres karczowania drzew udzielił 20-letniej wolnizny. Pomiędzy 1427 a 1436 r. wieś przeszła w ręce braci Piotra i Dziersława^[6] z Bogoriów, z których ten drugi w 1449 r.^[7] sprzedał jej część Piotrowi z Kozłowa. W 1508 r. należała do Stanisława z Wiśniowej, w 1581 r. do Seweryna Bonara^[8], a w I połowie XVIII w. wchodziła w skład rozległych dóbr Jabłonowskich^[9] z Wiśniowej. W 1868 r. od Wincentego Krzyszkowskiego^[10] odkupił ją Franciszek hrabia Mycielski, a po jego śmierci odziedziczył Jan Mycielski.
W 1946 r. staraniem proboszcza z Frysztaka, ks. Wojciecha Blajera, w Pstrągówce wybudowano niewielki kościół, stanowiący tymczasową kaplicę dojazdową parafii Frysztak. Poświęcenie świątyni zbudowanej z poniemieckich baraków wojskowych pozostawionych przez okupanta w Stępinie miało miejsce 11 sierpnia 1946 r.^[11] W 1956 r.^[12] z terenu Parafii Rzymskokatolickiej pw. Narodzenia NMP we Frysztaku wydzielona została Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Jana Chrzciciela w Pstrągówce, erygowana przez biskupa przemyskiego w 1959 r.^[13] Obecnie istniejący kościół zbudowany został w latach 2008–2009, a jego poświęcenia 24 czerwca 2009 r. dokonał ks. bp Edward Białogłowski, sufragan diecezji rzeszowskiej^[14]. Parafia w Pstrągówce liczy 671 wiernych (2016 r.)^[15]  i obejmuje tę miejscowość i kilkanaście domów należących formalnie do Cieszyny (gmina Frysztak).
Współcześnie we wsi funkcjonują m.in.: Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Jana Chrzciciela (erygowana w 1959 r.), prowadzona przez Gminę Wiśniowa Szkoła Filialna Szkoły Podstawowej im. Jana Pawła II w Szufnarowej (od 1862 r. jako trywialna, później podstawowa, od 2012 r. jako filialna), Ochotnicza Straż Pożarna (od 1912 r.), Koło Gospodyń Wiejskich (od 1948 r.) i in. W Pstrągówce warto zobaczyć m.in.: kościół pw. św. Jana Chrzciciela z zabytkowymi elementami wyposażenia, w tym obraz Matki Bożej Królowej, pochodzący z dawnego kościoła parafialnego we Frysztaku; krzyże przydrożne, w tym wystawiony w miejscu cmentarza cholerycznego; kapliczki – m.in. z I połowy XIX w.; zabytkowy budynek pierwszej szkoły z 1907 r. i in. Ciekawostki: W latach 1909–1914^[16] kierownikiem wiejskiej szkoły w Pstrągówce był Marian Kantor, ojciec przyszłego reżysera, malarza, scenografa i światowej sławy reformatora teatru – Tadeusza Kantora. Oryginalna drewniana ławka ze szkoły w Pstrągówce z czasów, gdy był on jej kierownikiem, stanowi jeden z rekwizytów Muzeum Tadeusza Kantora w Wielopolu Skrzyńskim.