Logo
Pogoda

18°C

  • sgps
  • e-puap
  • bip
  • Kontrast 1
  • Kontrast 2
  • Kontrast 3
  • Kontrast 4
Tłumacz

Tłumacz

STRZYŻÓW POGODA

Kożuchów

wydrukuj
Kożuchów

Na zdjęciu: Kapliczka z XIX w. w Kożuchowie, fot. Grzegorz Tomaszewski

Kożuchów – wieś w gminie Wiśniowa, położona przy drodze wojewódzkiej nr 988 Babica – Warzyce oraz wzdłuż drogi gminnej nr 112459 R Kożuchów – Szkoła. Nazwa miejscowości wymieniana w dokumentach z 1277, 1279 i 1282 r.[1]  Sąsiaduje z Kalembiną, Niewodną, Różanką, Tułkowicami, Markuszową i Kozłówkiem. Zajmuje powierzchnię 394,57 ha i liczy 348 mieszkańców (2011 r.)[2]. Badacze nazwę wioski wywodzą od prawdopodobnej nazwy osobowej - Kożucha[3]. Nieznana jest dokładna data lokacji wsi, ale we wczesnym średniowieczu z pewnością wchodziła w skład posiadłości rycerskiego rodu Bogoriów. W 1365 r.[4]  jako właściciel Kożuchowa figuruje Mikołaj Bogoria, syn wojewody krakowskiego[5], proboszcz gnieźnieński, kapelan królewski[6]. W drodze spadku Kożuchów wraz z przyległościami otrzymał jego bratanek Dziersław z przydomkiem Konopka, a po nim jego syn Jakub[7]. W I połowie XV w. dziedzicem Kożuchowa został Jakub z Trzecieskich[8], który wszedł w posiadanie wsi drogą małżeństwa z córką Jakuba, Katarzyną[9]. W rękach Trzecieskich wioska pozostawała do końca XVII lub początku XVIII w. W 1904 r. dobra kożuchowskie od Emilii Baszczewiczowej, do której wieś należała od 1852 r., nabył Bank Parcelacyjny we Lwowie, który rozprzedał ziemię pomiędzy miejscowych chłopów[10]. Kożuchów należy do Parafii pw. św. Stanisława Biskupa w Dobrzechowie.
Współcześnie we wsi funkcjonują m.in.: Ochotnicza Straż Pożarna (od 1925 r.), Koło Gospodyń Wiejskich (od 1931 r.), Koło Łowieckie „Szarak” (od 1946 r.) i in. Warto tutaj zobaczyć m.in.: kapliczkę z XIX wieku, w której znajduje się krucyfiks i figura św. Jana Nepomucena, krzyż z 1902 r. Z płaskowyżu położonego na północ od zabudowań wsi rozpościera się widok rozległej panoramy Pasma Jazowej – części Czarnorzecko – Strzyżowskiego Parku Krajobrazowego. Ciekawostki: W 1846 roku w kożuchowskim dworze (pełniącym w przeszłości także funkcję szkoły podstawowej) odbywały się zjazdy spiskowców, przygotowujących zbrojne wystąpienie przeciwko władzom zaborczym. Do grona sprzysiężonych należeli m.in.: Jan Wojnarowski, dzierżawca Kożuchowa, Kazimierz hr. Jabłonowski, właściciel Wiśniowej, Teofil Wasilewski z Markuszowej, ekonom Kazimierz Czachowski, kucharz Tomasz Zajączkowski oraz komendant powstania na okręg krośnieńsko - jasielski Franciszek Wolański. W wyniku wybuchu rozruchów chłopskich (rabacji galicyjskiej) przygotowania powstańcze zostały jednak udaremnione, a ich organizatorzy musieli ratować się ucieczką. Podczas rewizji przeprowadzonej w kożuchowskim dworze przez austriackiego komisarza cyrkularnego z Jasła ujawniono m.in. pistolety, 2 kwarty prochu, kule i ołów o wadze 60 - 70 funtów oraz broszurę polityczną „Czy Polacy wybić się mogą na niepodległość?” napisaną pod kierunkiem T. Kościuszki przez J. Pawlikowskiego
[11].

Przypisy

  1. ^ Por. K. Baczkowski, Osadnictwo regionu strzyżowskiego do r. 1450, [w:] Studia nad dziejami Strzyżowa i okolic, [red.] S. Cynarski, Rzeszów 1980, s. 65.
  2. ^ Na podstawie Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego, www.stat.gov.pl, data pobrania: 21.10.2016 r.
  3. ^ Por. A. Myszka, Słownik toponimów powiatu strzyżowskiego, Rzeszów 2006, s. 18 - 19.
  4. ^ Por. ks. W. Sarna, Opis powiatu jasielskiego, Jasło 1908, s. 674.
  5. ^ Por. T. Szetela, Zarys dziejów Kożuchowa, Rzeszów 1985, s. 17.
  6. ^ Por. T. Szetela, Dzieje Dobrzechowa. Opowieść o rodzinnej wsi, Rzeszów – Dobrzechów 2003, s. 27 - 28.
  7. ^ Por. T. Szetela, Zarys dziejów Kożuchowa, Rzeszów 1985, s. 19.
  8. ^ Por. K. Baczkowski, dz. cyt., s. 79.
  9. ^ Por. T. Szetela, Zarys dziejów Kożuchowa, Rzeszów 1985, s. 19.
  10. ^ Tamże, s. 42.
  11. ^ Tamże, s. 24.