Jaszczurowa

Na zdjęciu: Tradycyjna na Pogórzu drewniana chata wiejska kryta strzechą w Jaszczurowej, fot. Rafał Godek

Jaszczurowa – wieś w gminie Wiśniowa, położona po północnej stronie góry Chełm. Graniczy z: Pstrągówką, Szufnarową, Stępiną, Hutą Gogołowską i Brzezinami (gmina Wielopole Skrzyńskie). Zajmuje powierzchnię 553,78 ha i liczy 323 mieszkańców (2011 r.)^[1]. Nazwa wsi wywodzi się prawdopodobnie od imienia jej pierwszego właściciela lub osadnika - Jaszczur^[2]. Na przestrzeni wieków nazwa przyjmowała różne brzmienia: Jastzorow (1479 r.), de Jasczorowa (1493 r.), Jaschczorowa (1502 r.) i Wolya Jasczurowa (1581 r.)^[3]. Początki miejscowości – jak głosi legenda – sięgają czasów wczesnego średniowiecza, kiedy to ze względu na bliskie położenie terenu przy południowo – wschodniej rubieży ziem polskich, stanowiła warownię zwaną Zamkiem lub Zamczyskiem^[4]. W XIV w. wchodziła w skład rozległych włości koprzywnickiego klasztoru cystersów. W XV – XVII wieku należała do rodu Frysztackich, następnie m.in. do Firlejów i Wachowskich.
Współcześnie we wsi funkcjonują m.in.: kościół filialny pw. Dobrego Pasterza (oddany do użytku w 1988 r.), należący do Parafii pw. św. Mikołaja w Brzezinach, prowadzona przez Gminę Wiśniowa Szkoła Podstawowa (od 1917 r.), Ochotnicza Straż Pożarna (od 1954 r.), Koło Gospodyń Wiejskich (od 1958 r.). W Jaszczurowej warto zobaczyć m.in.: kapliczkę z figurą Matki Bożej usytuowaną w środkowej części wsi, kaplicę mszalną pw. Ducha Świętego, zwaną przez mieszkańców „Kaplicą na Piasku” z 1910 r. wraz z ludową rzeźbą Chrystusa Frasobliwego i in. Ciekawostki: W 1996 r. w pobliżu Jaszczurowej, pomiędzy potokiem Stępinka a górą Klonową utworzono Rezerwat Przyrody „Góra Chełm” o powierzchni 155,4 ha, obejmujący najwyższe wzniesienia Pogórza Strzyżowskiego tj. górę Chełm (528 m n.m.p.) wraz ze szczytem Bardo (534 m n.p.m.). W rezerwacie z unikalnym ekosystemem żyznej buczyny karpackiej – jednym z trzech rezerwatów przyrody w powiecie strzyżowskim – ochronie poddano m.in. bytujące tu rzadkie gatunki roślin i zwierząt.(Chronione zwierzęta to m.in.: borsuki, jastrzębie, krogulce, sowy uszate, grubodzioby, rośliny, to m.in.: wawrzynek wilczełyko, skrzyp olbrzymi, tojad mocny, listera jajowata, gnieźnik leśny i in^[5].