Logo
Pogoda

18°C

  • sgps
  • e-puap
  • bip
  • Kontrast 1
  • Kontrast 2
  • Kontrast 3
  • Kontrast 4
Tłumacz

Tłumacz

STRZYŻÓW POGODA

Grodzisko

wydrukuj
Grodzisko

Na zdjęciu: Kościół parafialny pw. Niepokalanego Serca NMP i św. Stanisława Kostki w Grodzisku, fot. Krzysztof Szaro

Grodzisko – wieś w gminie Strzyżów, położona nad potokiem Różanka, przy drodze powiatowej nr 1918 R Zawadka – Grodzisko – Strzyżów. Zajmuje powierzchnię 967,53 ha i liczy 1058 mieszkańców (2011 r.)[1]. Sąsiaduje z: Różanką, Zawadką, Pstrągową, Tropiami, Dobrzechowem i Tułkowicami. Nazwa miejscowości motywowana jest istnieniem na tym terenie grodu lub osady obronnej[2]. Potwierdzają to prowadzone w latach 50 – tych XX w. wykopaliska, kiedy to w północnej części wsi natrafiono na ślady grodziska datowanego na XI – XII w.[3]  Pierwsza wzmianka o tej miejscowości pochodzi z dokumentu datowanego na 1277 r., potwierdzającego uposażenie klasztoru cystersów z Koprzywnicy z nadania Mikołaja Bogorii[4]. Najprawdopodobniej jednak wieś założona została na tzw. „surowym korzeniu”[5]  w ramach akcji kolonizacyjnej prowadzonej w XIV w.[6]  przez w/w. opactwo na terenach niezaludnionych, położonych na północ i południe od Dobrzechowa[7]. W rękach cystersów wieś pozostała do roku 1782. Wśród późniejszych właścicieli Grodziska wymienia się m.in. rodziny Skrzyńskich i Wołkowickich.
Parafię w Grodzisku erygowano w 1935 r. poprzez wydzielenie z parafii w Dobrzechowie. Pierwotną świątynię w Grodzisku, która otrzymała wezwania św. Stanisława Kostki i św. Andrzeja Boboli, poświęcił proboszcz Dobrzechowa, Ks. W. Szawan prawdopodobnie w 1934 r.
[8]  Prace przy budowie obecnego kościoła parafialnego pw. Niepokalanego Serca NMP i św. Stanisława Kostki trwały od 1956 do 1959 r.[9] Świątynia została poświęcona w 1959 r., konsekrowana w 1976 r. przez ordynariusza diecezji przemyskiej, ks. bpa Ignacego Tokarczuka[10]. Parafia w Grodzisku obejmuje tę miejscowość, Różankę i Zawadkę. Wg stanu z 2016 r. liczy 2000 wiernych[11].
Współcześnie we wsi funkcjonują m.in.: Parafia pw. Niepokalanego Serca NMP i św. Stanisława Kostki (erygowana w 1935 r.), prowadzona przez Gminę Strzyżów Szkoła Podstawowa im. św. Stanisława Kostki z klasami gimnazjalnymi do 2019 r. (powstanie pierwszej szkoły trywialnej w wiosce datuje się na rok 1859 r., nadanie imienia 2010 r., do 31 sierpnia 2017 r. jako Zespół Szkół, który tworzyły: SP im. św. S. Kostki i Publiczne Gimnazjum im. św. S. Kostki), ośrodek zdrowia, Koło Gospodyń Wiejskich (od 1925 r.), Ochotnicza Straż Pożarna (od 1904), Parafialny Klub Sportowy „Sokół” (od 1996 r.), filia biblioteczna Biblioteki Publicznej Gminy i Miasta w Strzyżowie i in. W Grodzisku warto zobaczyć m.in.: XX wieczny, okazały kościół parafialny, kapliczki przydrożne z końca XIX w.; panoramiczne widoki na Pogórze i in. Ciekawostki: 31 maja 1992 r. wieś Grodzisko uczciła pamięć 24. mieszkańców poległych w czasie I  i II wojny światowej poprzez odsłonięcie tablicy pamiątkowej, wmontowanej w elewację kościoła parafialnego. W uroczystości udział wziął i homilię wygłosił ks. Tadeusz Szetela, rodak wsi Grodzisko, kapelan AK na Rzeszowszczyźnie
[12].

 

Przypisy

  1. ^ Na podstawie Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego, www.stat.gov.pl, data pobrania: 10.10.2016 r.
  2. ^ Por. A. Myszka, Słownik toponimów powiatu strzyżowskiego, Rzeszów 2006, s. 15.
  3. ^ Por. A. Kluska, Z naszej regionalnej historii. Wieś Grodzisko, [w:] Waga i Miecz, maj 2000, nr 5, s. 10.
  4. ^ Tamże.
  5. ^ Por. J. Długosz, Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis, Kraków MDCCCLXIV, t. III, s. 392.
  6. ^ Por. T. Szetela, Zarys dziejów Kożuchowa, Rzeszów 1985, s. 16. 
  7. ^ Por. T. Szetela, Dzieje Dobrzechowa, Rzeszów – Dobrzechów 2003, s. 33 - 34.
  8. ^ Por. Schematyzm Diecezji Rzeszowskiej, Rzeszów 2000, s. 797.
  9. ^ Tamże.
  10. ^ Tamże.
  11. ^ Por. Jubileuszowy Schematyzm Diecezji Rzeszowskiej 2016/2017, Rzeszów 2017, s. 1036.
  12. ^ Por. A. Kluska, Osada ze średniowieczną nazwą, [w:] Waga i Miecz, październik, 1992, s. 14 - 15.