Gogołów

Na zdjęciu: Wnętrze drewnianego kościoła pw. św. Katarzyny w Gogołowie, fot. Rafał Godek

Gogołów – wieś w gminie Frysztak, położona po obu stronach drogi powiatowej nr 1323 R Frysztak – Gogołów – Klecie. Sąsiaduje z: Hutą Gogołowską, Glinikiem Górnym oraz z Kamienicą Górną, Januszkowicami (powiat dębicki), Sowiną i Lublicą (powiat jasielski). Przez miejscowość przepływa potok Gogołówka, który jako jedyny na obszarze powiatu strzyżowskiego należy do zlewni Wisłoki. Tędy przebiega też Szlak Architektury Drewnianej, którego jednym z cenniejszych obiektów jest drewniany Kościół pw. św. Katarzyny w Gogołowie, wybudowany staraniem Jakuba i Joachima Rojowskich w 1672 r.^[1]  przez cieślę Stanisława Charchułowicza. Powierzchnia miejscowości: 1482,50 ha, liczba mieszkańców: 1163 (2011 r.)^[2].  Nazwę Gogołów badacze wywodzą m.in. od słowa gogoł, od niem. miasta Glogau – w odniesieniu do osadników niemieckich, którzy, jak podaje J. Piętniewicz, przybyli na te tereny w XI w., bądź od nazwy osobowej Gogoł – domniemanego założyciela osady^[3]. Najstarszy dokument, w którym wymieniona jest nazwa wioski pochodzi z 1353 r. Jest to akt nadania przez Kazimierza Wielkiego kilkunastu wsi zasłużonym dla króla ruskim bojarom: Piotrowi, Chodkowi i Ostaszkowi. Wieś musiała więc istnieć już wcześniej, być może należała do klasztoru tynieckiego lub leżała na terenie spornym^[4]. Na mocy dokumentu wydanego w Niepołomicach w 1360 r. Piotr Iwanowicz przeniósł status miejscowości z prawa polskiego na niemieckie^[5]. W XVI w. właścicielami wsi byli m.in.: Jan Amor Tarnowski, Piotr Kmita z Wiśnicza i Andrzej Górka^[6], w XVII w. m.in. Paweł Trojanowski, a w XVIII w. rodzina Dydyńskich. W 1846 r. wioska podzielona została pomiędzy: Franciszka Pierzchałę i Fryderyka Denkera, którzy zginęli podczas rabacji galicyjskiej w 1846 r.^[7]  
Erygowanie parafii początkiem XIV wieku przypisywane jest Świętosławowi Korycińskiemu, pierwsza wzmianka o parafii gogołowskiej w dekanacie jasielskim diecezji krakowskiej pochodzi zaś z 1513 r.^[8] W latach 1981 - 1988, obok drewnianego Kościoła pw. św. Katarzyny, staraniem ks. E. Midury i  parafian wybudowany został nowy kościół murowany pw. Matki Bożej Śnieżnej (konsekrowany w 1988 r.). Parafia w Gogołowie obejmuje obecnie trzy miejscowości: Gogołów, Glinik Górny i Hutę Gogołowską. Wg stanu z 2016 r. liczy 2240 wiernych^[9]. Współcześnie we wsi funkcjonują m.in.: Parafia pw. św. Katarzyny (erygowana w XIV w.), prowadzony przez Gminę Frysztak Zespół Szkół, w skład którego wchodzi: Przedszkole Publiczne i Szkoła Podstawowa im. gen. Ignacego Kruszewskiego z klasami gimnazjalnymi do 2019 r. (początki szkolnictwa parafialnego w Gogołowie sięgają końca XVI w., powstanie pierwszej szkoły trywialnej datuje się na rok 1850, nadanie imienia – 9 września 1984 r., od 1997 r. jako Zespół Szkół, do którego w latach 2001 - 2017 należało także trzyletnie Gimnazjum Publiczne), ośrodek zdrowia, Ochotnicza Straż Pożarna (od 1914 r.), Koło Gospodyń Wiejskich (od lat 60 – tych XX w., reaktywowane w 2000 r.), wyciąg narciarski i ośrodek rekreacyjno - wypoczynkowy „Pod Dziedzicem” (od 2007 r.), amatorski klub sportowy „MKS Skarbek Gogołów” (od 1996 r. jako Szkolny Klub Sportowy w Gogołowie, od 2005 r. pod obecną nazwą); Stajnia Koni Huculskich „Chrapka” (od 2010 r.), Galeria Przybytku Wiejskiego (od 2008 r.), chór „Sanctus” (od  1999 r.) i in. W Gogołowie warto zobaczyć m.in.: XVII – wieczny drewniany rzymskokatolicki kościół pw. św. Katarzyny, otoczony starymi drzewami zespół cmentarza z klasycystyczną kaplicą - mauzoleum Denkerów z 1869 r., nagrobkami kamiennymi z XIX i XX w. oraz grobowcami m.in. bohatera Polski i Belgii gen. Ignacego Skarbka Kruszewskiego i in. Ciekawostki: Od 2009 r. na szczycie malowniczych wzgórz od południowej strony Gogołowa organizowany jest Międzynarodowy Plener Rzeźby Monumentalnej w Drewnie „Gogołowskie Drzewoludy”. Powstałe podczas plenerów rzeźby wchodzą w skład otwartej galerii na terenie kompleksu rekreacyjnego „Pod Dziedzicem”.